در روش درمانی ارتودنسی از تجهیزات مختلفی برای بهبود وضعیت دندان و فک استفاده می شود. کش یا الاستیک یکی از انواع تجهیزاتی است که به بهبود روند ارتودنسی دندان کمک می کند. تقریباً همه کسانی که به انجام ارتودنسی دندان پرداخته اند، به دستور پزشک ملزم به استفاده از این کش ها هستند. شاید برایتان این سوال ایجاد شود که الاستیک ارتودنسی چیست؟ یا چرا باید بعد از ارتودنسی دندان از کش استفاده کرد؟ راهنمای زیر به تمام سوالات شما در این زمینه پاسخ می دهد.
منظور از کش ارتودنسی چیست؟
کش ارتودنسی نواری حلقه ای شکل است که از پلاستیک یا فلز ساخته می شود. الاستیک ارتودنسی روی براکت های نصب شده روی دندان وصل می شوند. با استفاده از این کش احتمال جابه جا شدن و حرکت کردن سیم قوس به حداقل می رسد و فرآیند ارتودنسی با کیفیت بهتری انجام می شود.
این کش ها معمولاً در ارتودنسی های نوع ثابت کاربرد دارند و برای بهبود سریع تر ناهنجاری های فک استفاده می شوند. هرچه قدر شدت به هم ریختگی دندان ها و ناهنجاری فک جدی تر باشد، اهمیت استفاده از کش ارتودنسی بیشتر می شود. این کش ها باعث می شوند حرکت دندان ها در فک سریع تر شود و نتیجه ارتودنسی در مدت زمان کوتاه تری نمایان شود.
کش ارتودنسی چند نوع است؟
کش ارتودنسی به لحاظ جنس و ضخامت دارای انواع مختلفی است. تشخیص نوع کش ارتودنسی برای هر بیمار به عهده پزشک متخصص است؛ بنابراین؛ نباید سرخود و بدون دستور پزشک نسبت به خرید این ابزار اقدام کرد. در ادامه به دو مورد از انواع باند ارتودنسی اشاره شده است؛ که عبارتند از:
کش ارتودنسی فلزی
استفاده از کش های فلزی چندان رایج نیست و کاربرد آن ها برای زمانی است که شدت ناهنجاری فک و نامرتبی دندان بیمار بسیار زیاد باشد. از آنجایی که برای ساخت ارتودنسی فلزی از فولاد ضد زنگ استفاده می شود، مقاومت بالایی دارند و به همین دلیل استفاده از آن در ارتودنسی های شدید می تواند در ایجاد کشش بیشتر و بهبود سریع تر موثر باشد. البته میزان کشسانی و انعطاف پذیری این نوع کش های ارتودنسی بسیار پایین است و معمولاً مصرف کننده در حین استفاده از آن احساس ناراحتی می کند.
کش ارتودنسی الاستیک
نوع دیگری از باندهای ارتودنسی، کش هایی با جنس الاستیک هستند. این کش ها بیشترین استفاده را در بین کسانی که ارتودنسی دندان انجام داده اند، دارند. برای ساخت این کش ها از نوعی سیلیکون یا لاتکس استفاده می شود. انعطاف پذیری بالای این کش ها در مقابل باندهای فلزی باعث شده است تا مصرف کننده در حین استفاده با احساس ناراحتی کمتری همراه باشد.
این نوع کش ارتودنسی دارای رنگ بندی متنوعی است و هر فرد بسته به سلیقه ای که دارد، می تواند یکی از رنگ های آن را انتخاب کند. همچنین تعویض و جابه جایی الاستیک های ارتودنسی بسیار آسان است و هر فرد بعد از چند بار تمرین، به راحتی می تواند این کار را انجام دهد.
از کش های ارتودنسی به چه شکلی استفاده می شود؟
کش ارتودنسی به شکل های مختلفی روی براکت ها اتصال داده می شود؛ که در ادامه به چند نوع آن اشاره شده است.
- کش ارتودنسی کراس بایت: کسانی که ارتودنسی دندان را با هدف درمان ناهنجاری کراس بایت انجام داده اند، باید کش ها را به روش کراس بایت به براکت ها متصل کنند. کش ها در این روش از قلاب براکت داخل دندان های بالا به قلاب دندان پایین متصل می شوند.
- کش ارتودنسی مثلثی قدامی: این روش اتصال مناسب افرادی است که عمل ارتودنسی دندان را با هدف درمان ناهنجاری اپن بایت انجام داده اند. برای این دسته از افراد کش ارتودنسی از براکت دندان نیش بالا به براکت دندان نیش پایین و همچنین دندان آسیاب پایین متصل می شود.
- کش ارتودنسی کلاس یک: زمانی که هدف از انجام ارتودنسی، از بین بردن فاصله بین دندان ها باشد، الاستیک به دو دندان آسیاب و نیش ردیف بالا متصل می شود.
- کش ارتودنسی کلاس دو: زمانی که دندان های بالا جلوتر از دندان های پایینی باشند؛ کش ارتودنسی به روش کلاس دو انجام می شود. در این روش الاستیک ها به دندان نیش بالا و مولر ردیف پایین متصل می شوند.
- کش ارتودنسی کلاس سه: زمانی که دندان ردیف بالا عقب و دندان ردیف پایین جلو باشد، متخصص ارتودنسی با اتصال الاستیک به نیش دندان پایین و دندان آسیاب بالا، تلاش می کند تا دندان های بالایی را جلوتر و دندان های پایینی را عقب تر بکشد.
- کش ارتودنسی مستطیلی: متخصص ارتودنسی برای روی هم قرار گرفتن دندان های بیمار طی عمل ارتودنسی، کش ها را به صورت مستطیلی نصب می کند. در این روش الاستیک ها به دو دندان از ردیف بالا و دو دندان از ردیف پایین وصل می شوند و ساختار مستطیل شکلی را تشکیل می دهند.
استفاده از کش ارتودنسی با چه مزایایی همراه است؟
بسیار اهمیت دارد که بعد از اتمام نصب براکت ها و بریس های ارتودنسی، اتصال کش ها به صورت مداوم انجام شود. اگرچه اتصال کش به براکت ها با کمی درد همراه است؛ اما می تواند تاثیر فوق العاده ای روی نتیجه ارتودنسی داشته باشد. در ادامه به برخی از مزیت های استفاده از باند ارتودنسی اشاره شده است؛ که عبارتند از:
- با استفاده از الاستیک ارتودنسی تغییرات فک و دندان با کیفیت بهتری انجام می گیرد.
- کش های ارتودنسی در رنگ های متنوعی تولید می شوند و هر فردی بسته به علاقمندی هایش می تواند رنگ موردنظر خود را انتخاب کند.
- کش ارتودنسی باعث کاهش طول دوره درمان دندان با ارتودنسی می شود؛ چراکه با فشار بیشتر باعث تسریع حرکت دندان ها به موقعیت درست خود می شود.
تا چه مدت باید از الاستیک ارتودنسی استفاده کرد؟
معمولاً از چند هفته تا چند ماه بعد از انجام ارتودنسی، لازم است که بیمار از کش های ارتودنسی برای دریافت نتیجه ای بهتر استفاده کند. تشخیص مدت زمان استفاده از الاستیک ها برعهده پزشک است و نباید سرخودانه استفاده از کش را در روند درمان حذف کرد. این نکته را در نظر داشته باشید که کش ها بعد از اتصال به براکت ها به دلیل کشیدگی بعد از مدتی شل می شوند؛ بنابراین؛ اگر قرار است که بیمار نتیجه مطلوبی از اتصال کش ها به دست بیاورد؛ باید هر سه الی چهار ساعت یکبار به تعویض آن بپردازد.
مراجعه به پزشک
شاید عملکرد کش ها و تاثیر آن روی روند ارتودنسی توسط برخی از افراد جدی گرفته نشود و با یک اقدام سرخودانه اقدام به حذف آن کنند؛ اما الاستیک ها ارتودنسی تحت هیچ شرایط نباید بدون دستور پزشک برداشته شوند. حتی تعویض ضخامت و نوع یا محل اتصال آن ها باید به صلاحدید پزشک باشد.
اگر برای انجام ارتودنسی دندان یا انجام خدمات مرتبط با آن به دنبال یک متخصص ارتودنسی با سابقه و توانمند هستید؛ می توانید به مطب دکتر محمدرضا بدیعی مراجعه کنید. دکتر محمدرضا بدیعی متخصص ارتودنسی اطفال و بزرگسالان، به تمام سوالات شما در زمینه درمان ناهنجاری های فک و دندان با ارتودنسی پاسخ دهند. ایشان با کمک کادر حرفه ای خود، عمل ارتودنسی را با کمترین عوارض به نتیجه ای مطلوب می رسانند.
