علائم ناهنجاری فک در کودکان

ناهنجاری های فک در کودکان مشکلاتی هستند که بر رشد و شکل گیری صحیح فک ها تأثیر می گذارند و می توانند ظاهر و سلامت کلی کودک را تحت تأثیر قرار دهند. این مشکلات ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشند یا به مرور زمان ایجاد شوند، اما بسیاری از آن ها با تشخیص به موقع و درمان مناسب قابل اصلاح هستند. در این مقاله، ابتدا انواع این ناهنجاری ها و سپس علائم رایج و علل ایجادشان در کودکان را بررسی می کنیم تا والدین در صورت مشاهده، بتوانند زودتر به این مشکلات پی ببرند و کودک را به متخصص ارجاع دهند تا از بروز مشکلات جدی تر در آینده پیشگیری کنند.

انواع ناهنجاری فک در کودکان

رایج ترین انواع ناهنجاری های فک در کودکان را در این بخش بررسی می کنیم:

ناهنجاری فک بالا (ماگزیلاری): این نوع ناهنجاری زمانی رخ می دهد که فک بالا (ماگزیلا) بیش از حد رشد کرده یا به اندازه کافی رشد نمی کند. اگر فک بالا بیش از حد رشد کند، دندان های بالا به طور غیر طبیعی جلوتر از دندان های پایین قرار می گیرند که به آن “اوربایت” گفته می شود. در مقابل، اگر فک بالا رشد کافی نداشته باشد، ممکن است دندان های پایین جلوتر از دندان های بالا قرار بگیرند که به آن “آندربایت” گفته می شود. این نوع ناهنجاری ها می توانند مشکلاتی در جویدن، گفتار و حتی تنفس کودک ایجاد کنند.

ناهنجاری فک پایین (ماندیبولار): در این نوع ناهنجاری، فک پایین (ماندیبل) یا بیش از حد رشد می کند یا رشد آن کافی نیست. اگر فک پایین بیش از حد رشد کند، ممکن است دندان های پایین جلوتر از دندان های بالا قرار بگیرند و باعث ایجاد آندربایت شود. اگر فک پایین به اندازه کافی رشد نکند، دندان های بالا ممکن است به طور غیر طبیعی جلوتر از دندان های پایین قرار گیرند که به اوربایت منجر می شود.
ناهنجاری فک متقاطع (کراس بایت): ناهنجاری فک متقاطع زمانی رخ می دهد که دندان های بالا به درستی روی دندان های پایین قرار نگیرند و یکی یا چند دندان از فک بالا داخل فک پایین قرار بگیرند. این وضعیت می تواند در یک یا هر دو طرف دهان رخ دهد و معمولاً باعث ایجاد مشکلات در جویدن و گفتار می شود. کراس بایت اگر به موقع درمان نشود، ممکن است باعث فرسایش غیر طبیعی دندان ها و اختلال در رشد فک ها شود.
ناهنجاری فک باز (اوپن بایت): اوپن بایت زمانی رخ می دهد که دندان های بالا و پایین هنگام بستن دهان به هم نرسند و فاصله ای بین آن ها باقی بماند. این نوع ناهنجاری می تواند بر توانایی کودک در جویدن غذا و تلفظ صحیح کلمات تأثیر منفی بگذارد. اوپن بایت معمولاً به دلیل عادات بد مانند مکیدن انگشت یا استفاده طولانی مدت از پستانک ایجاد می شود.
ناهنجاری فک بسته (دیپ بایت): دیپ بایت زمانی رخ می دهد که دندان های بالا به طور غیرطبیعی بیشتر از حد معمول روی دندان های پایین قرار بگیرند و دندان های پایین را تقریباً بپوشانند. این نوع ناهنجاری می تواند باعث ساییدگی بیش از حد دندان های پایین، مشکلات جویدن و حتی درد فک شود. دیپ بایت معمولاً به دلیل رشد نامتناسب فک ها یا وضعیت نادرست دندان ها ایجاد می شود.

شایع ترین علائم بروز ناهنجاری فک در کودکان

ناهنجاری فک در کودکان، نشانه ها و علائم مشخصی دارد که شایع ترین آن ها عبارتند از:

دندان های نامنظم: یکی از شایع ترین علائم ناهنجاری فک در کودکان، نامنظم بودن دندان ها است. این وضعیت زمانی رخ می دهد که دندان ها به دلیل فضای ناکافی در فک، به درستی در کنار هم قرار نمی گیرند. دندان های نامنظم ممکن است به صورت کج، روی هم افتاده یا بیش از حد فاصله دار باشند. این مشکل می تواند بر زیبایی لبخند کودک و همچنین عملکرد دندان ها در جویدن و گفتار تأثیر منفی بگذارد.
مشکلات جویدن: کودکانی که از ناهنجاری های فک رنج می برند، ممکن است در جویدن غذا دچار مشکل شوند. این مشکل معمولاً به دلیل ناهماهنگی در قرارگیری دندان های بالا و پایین رخ می دهد. وقتی دندان ها به درستی روی هم قرار نگیرند، کودک ممکن است نتواند غذا را به طور کامل بجود، که این امر می تواند منجر به مشکلات گوارشی و تغذیه ای شود. مشکلات جویدن می تواند نشانه ای از ناهنجاری هایی مانند کراس بایت، اوپن بایت یا دیپ بایت باشد که نیاز به مداخله تخصصی دارد.
اختلالات گفتاری: ناهنجاری های فک می توانند تأثیر مستقیمی بر توانایی کودک در صحبت کردن داشته باشند. مشکلاتی مانند نوک زبانی حرف زدن، ناتوانی در تلفظ صحیح برخی صداها و لکنت زبان می توانند از علائم ناهنجاری فک باشند. این اختلالات گفتاری ممکن است به دلیل عدم تطابق صحیح دندان ها و فک ها ایجاد شوند، که منجر به اختلال در حرکت صحیح زبان و لب ها می شود.
درد یا ناراحتی در فک: کودکانی که از ناهنجاری های فک رنج می برند، ممکن است از درد یا ناراحتی در ناحیه فک شکایت کنند. این درد معمولاً در هنگام جویدن، صحبت کردن یا باز و بسته کردن دهان احساس می شود. درد فک می تواند ناشی از فشار غیرطبیعی روی عضلات و مفاصل فک باشد که به دلیل ناهماهنگی در قرارگیری دندان ها و فک ها ایجاد می شود.
تغییرات در ظاهر صورت: یکی دیگر از علائم بارز ناهنجاری فک در کودکان، تغییرات قابل مشاهده در شکل و تقارن صورت است. فک هایی که به درستی رشد نکرده یا به طور غیرطبیعی جابجا شده اند، می توانند باعث نامتقارنی صورت، چانه بیرون زده یا فک عقب رفته شوند. این تغییرات ممکن است به مرور زمان و با رشد کودک بیشتر نمایان شوند و بر اعتماد به نفس و تصویر ذهنی کودک از خود تأثیر منفی بگذارند.

علل ایجاد ناهنجاری فک در کودکان

ناهنجاری فک به دلایل متفاوتی در کودکان بروز می کند که برخی از شایع ترین علل ایجاد آن را در این بخش شرح می دهیم:

ژنتیک: ناهنجاری های فک در کودکان می تواند به طور عمده ناشی از عوامل ژنتیکی باشد. اگر یکی از والدین یا بستگان نزدیک سابقه ناهنجاری فک داشته باشند، احتمال بروز این مشکلات در فرزندان افزایش می یابد. این مشکلات ممکن است شامل ناهماهنگی در رشد فک ها، موقعیت نامناسب دندان ها و ناهنجاری های دیگر باشد که به دلیل ویژگی های ارثی منتقل می شود.
عادات بد دوران کودکی: عادات نادرستی مانند مکیدن انگشت، استفاده طولانی مدت از پستانک یا نفس کشیدن از طریق دهان می تواند باعث ایجاد ناهنجاری های فک در کودکان شود. این عادات می توانند بر رشد طبیعی فک ها و دندان ها تأثیر منفی بگذارند و باعث اختلال در ترتیب و هم راستایی دندان ها شوند.
آسیب های فکی: آسیب های فکی ناشی از تصادف ها، ضربه ها یا صدمات دیگر می تواند به ناهنجاری های فک منجر شود. این آسیب ها ممکن است باعث تغییر در موقعیت فک ها، شکستگی ها یا آسیب به مفاصل فکی شوند. عواقب این آسیب ها می تواند شامل مشکلات در جویدن، صحبت کردن و دردهای مزمن فکی باشد.
اختلالات تنفسی: مشکلات تنفسی مانند انسداد بینی یا تنفس از طریق دهان می تواند بر رشد طبیعی فک ها تأثیر بگذارد و منجر به ناهنجاری های فکی شود. تنفس مداوم از طریق دهان به جای بینی می تواند موجب تغییر در وضعیت و رشد فک ها شود و به ناهنجاری هایی مانند فک پایین عقب رفته منجر گردد.

مراجعه به پزشک برای درمان ناهنجاری فک در کودکان

انتخاب زمان مناسب برای مراجعه به پزشک برای درمان ناهنجاری فک در کودکان، بسیار مهم است و می تواند نقش ویژه ای در بهبود عملکرد و زیبایی فک داشته باشد. دکتر محمدرضا بدیعی، به عنوان یکی از متخصصان با تجربه در ارتودنسی و جراحی فک، می توانند راهنمای خوبی در این مسیر باشند. ایشان با استفاده از دانش به روز و بررسی دقیق فک و دندان های کودک، بهترین روش های درمانی را به شما پیشنهاد می دهند تا نتیجه ای ماندگار و رضایت بخش به دست بیاید. با مراجعه به دکتر بدیعی، می توانید مطمئن باشید که پروسه درمان با دقت و کیفیت بالا انجام می شود و در نهایت کودک شما، دندان ها و فکی کاملا سالم خواهد داشت.